Προσοχή σε 4 πολύ διαδεδομένα συμπληρώματα: Μπορεί να γίνουν τοξικά για τον οργανισμό

Μιχάλης Θερμόπουλος
21 Απριλίου 2022 | 13:00

Ολοένα και περισσότεροι στρέφονται στα συμπληρώματα διατροφής ως έναν συνεπικουρικό τρόπο για καλύτερη υγεία κι ευεξία. Ωστόσο, αν και αυτά τα προϊόντα μπορεί να είναι πράγματι ωφέλιμα για την υγεία, υπάρχει ένας βασικός κανόνας που πολλοί συχνά παρακάμπτουν: η ασφαλής δοσολογία.

Πολλά συμπληρώματα περιέχουν ενεργά συστατικά που έχουν ισχυρές βιολογικές επιδράσεις στον οργανισμό. Αυτό θα μπορούσε να τα καταστήσει ανασφαλή σε ορισμένες καταστάσεις και να βλάψει, ή να περιπλέξει την υγεία σας.

Είναι πολύ σημαντικό να μιλήσετε με τον γιατρό σας προτού εισαγάγετε οποιαδήποτε νέα συμπληρώματα στη διατροφή σας, καθώς και να γνωρίζετε ποια προϊόντα είναι πιο πιθανό να προκαλέσουν ανεπιθύμητες αντιδράσεις.

Συμπληρώματα βιταμίνης D

Το σώμα παράγει με φυσικό τρόπο βιταμίνη D όταν η επιδερμίδα εκτίθεται άμεσα στην υπεριώδη ακτινοβολία Β (UV-B) του ήλιου. Μπορείτε επίσης να λάβετε βιταμίνη D μέσω συμπληρωμάτων και ορισμένων τροφών, όπως ο σολομός, ο ξιφίας, το εμπλουτισμένο γάλα, τα εμπλουτισμένα δημητριακά και το γιαούρτι. Όταν παράγεται σε κανονικές ποσότητες, το σώμα χρησιμοποιεί τη βιταμίνη D, για να προωθήσει την απορρόφηση του ασβεστίου. Αυτό με την σειρά του ενισχύει και προστατεύει τα οστά από ασθένειες, όπως η οστεοπόρωση. Η βιταμίνη D και το ασβέστιο ενισχύουν επίσης το ανοσοποιητικό σύστημα.

Ωστόσο, ορισμένοι ειδικοί λένε ότι οι υψηλές δόσεις βιταμίνης D μπορεί να έχουν τοξικές επιδράσεις στον οργανισμό. Η τοξικότητα της βιταμίνης D προκαλείται συνήθως από μεγάλες δόσεις συμπληρωμάτων, όχι από τη διατροφή, ή την έκθεση στον ήλιο. Αυτό συμβαίνει επειδή το σώμα ξέρει να ρυθμίζει την ποσότητα της βιταμίνης D που παράγεται από την έκθεση στον ήλιο, ενώ και τα εμπλουτισμένα τρόφιμα δεν περιέχουν μεγάλες ποσότητες βιταμίνης D.

Η υπερβολική χρήση συμπληρωμάτων βιταμίνης D, όμως, μπορεί να προκαλέσει υπερασβεστιαιμία. Είναι μια κατάσταση που μπορεί να προκαλέσει μια σειρά συμπτωμάτων, όπως:

ναυτία
έμετος
αδυναμία
συχνοουρία

Η τοξικότητα της βιταμίνης D μπορεί να εξελιχθεί σε πόνο στα οστά και σε προβλήματα στα νεφρά, όπως ο σχηματισμός λιθών ασβεστίου.

Συμπληρώματα σιδήρου

Τα συμπληρώματα σιδήρου χρησιμοποιούνται συνήθως για να αποτρέψουν την αναιμία, μια κατάσταση κατά την οποία το σώμα αδυνατεί να παράγει επαρκή ποσότητα ερυθρών αιμοσφαιρίων. Οι περισσότεροι μπορούν να καταναλώνουν αρκετό σίδηρο μέσω της διατροφής τους για να αποφύγουν αυτή την πάθηση. Αλλά ορισμένα άτομα με αιμορραγικές διαταραχές, πεπτικά προβλήματα, ή διάφορες άλλες καταστάσεις μπορεί να ωφεληθούν από τα συμπληρώματα σιδήρου.

Ωστόσο, η λήψη υπερβολικής ποσότητας σιδήρου μπορεί να οδηγήσει σε υπερδοσολογία σιδήρου. Αυτό μπορεί να επηρεάσει πολλά μέρη του σώματος, όπως:

οι αεραγωγοί και οι πνεύμονες
το στομάχι και τα έντερα
η καρδιά και το αίμα
το δέρμα
το κεντρικό νευρικό σύστημα

Υπάρχει καλή πιθανότητα ανάκαμψης εάν τα συμπτώματα του ατόμου εξαφανιστούν 48 ώρες μετά την υπερβολική δόση σιδήρου. Αλλά σοβαρή ηπατική βλάβη μπορεί να συμβεί δύο έως πέντε ημέρες μετά την υπερβολική δόση. Μερικοί έχουν πεθάνει έως και μία εβδομάδα μετά από υπερβολική δόση σιδήρου. Όσο πιο γρήγορα το άτομο λάβει θεραπεία, τόσο περισσότερες πιθανότητες επιβίωσης.

Συμπληρώματα ασβεστίου

Το ασβέστιο συμβάλλει όχι μόνο στα γερά οστά, αλλά και στην υγιή λειτουργία των μυών και των νεύρων, συμπεριλαμβανομένων αυτών στην καρδιά. Οι ειδικοί συνιστούν στις γυναίκες έως 50 ετών και στους άνδρες έως 70 ετών να λαμβάνουν 1.000 mg ασβεστίου την ημέρα. Από εκεί και μετά, τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες πρέπει να στοχεύουν στα 1.200 mg την ημέρα.

Ωστόσο, η λήψη υπερβολικής ποσότητας ασβεστίου μέσω συμπληρωμάτων μπορεί να είναι τοξική. Τα άτομα που καταναλώνουν τακτικά υψηλά επίπεδα ασβεστίου μπορεί να εμφανίσουν υπερασβεστιαιμία. Είναι μια κατάσταση κατά την οποία το ασβέστιο συσσωρεύεται στην κυκλοφορία του αίματος. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε:

ανάπτυξη λιθών στα νεφρά
νεφρική ανεπάρκεια
δυσκοιλιότητα
γνωστικά προβλήματα
δυνητικά σοβαρά προβλήματα καρδιακής λειτουργίας

Αν και η κατανάλωση μιας ολοκληρωμένης, πλούσιας σε ασβέστιο διατροφής θεωρείται προστατευτική, μελέτες έχουν δείξει ότι η λήψη συμπληρωμάτων ασβεστίου μπορεί επίσης να προκαλέσει επικίνδυνη συσσώρευση πλάκας στην αορτή της καρδιάς. Σύμφωνα με μια μελέτη του 2016, που δημοσιεύτηκε στο Journal of the American Heart Association, η υψηλή ολική πρόσληψη ασβεστίου συσχετίστηκε με μειωμένο κίνδυνο αθηροσκλήρωσης κατά τη μακροχρόνια παρακολούθηση, ιδιαίτερα εάν επιτευχθεί χωρίς χρήση συμπληρωμάτων. Όμως, η χρήση συμπληρωμάτων ασβεστίου μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για ασβεστοποίηση στην στεφανιαία αρτηρία, μια κατάσταση που είναι γνωστό ότι προκαλεί έμφραγμα.

Συμπληρώματα βιταμίνης Α

Η βιταμίνη Α είναι σημαντική για την προαγωγή της υγιούς όρασης, την ενίσχυση της ανοσίας και την ενεργοποίηση της φυσιολογικής λειτουργίας των οργάνων. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Η βιταμίνη Α διεγείρει επίσης την παραγωγή και τη δραστηριότητα των λευκών αιμοσφαιρίων, συμμετέχει στην αναδόμηση των οστών, βοηθά στη διατήρηση υγιών ενδοθηλιακών κυττάρων (αυτά που επενδύουν τις εσωτερικές επιφάνειες του σώματος) και ρυθμίζει την ανάπτυξη και τη διαίρεση των κυττάρων.

Ωστόσο, εάν συνδυάσετε συμπληρώματα βιταμίνης Α με πηγές τροφών πλούσιες σε βιταμίνη Α, η διπλή δόση μπορεί να είναι τοξική. Μάλιστα, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η τοξικότητα της βιταμίνης Α μπορεί να είναι πιο συχνή από την ανεπάρκεια, λόγω των υψηλών δόσεων προσχηματισμένης βιταμίνης Α (ρετινόλης) που βρίσκεται σε ορισμένα συμπληρώματα.

Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές συνέπειες για την υγεία, λένε οι ειδικοί. Η τοξικότητα της βιταμίνης Α επηρεάζει συνήθως το δέρμα, προκαλώντας κοκκίνισμα, ερεθισμό και αποσπασματικό ξεφλούδισμα. Η χρόνια, υπερβολική χρήση συμπληρωμάτων μπορεί να οδηγήσει σε πιο σοβαρά συμπτώματα. Αυτά είναι: